FELSEFE SÖZLÜĞÜ

Cehalet.Gnyana’nın tersi

Latince “Mores” kelimesinden gelir. Genel anlamda, mutlak olarak iyi olduğu düşünülen ya da belli bir yaşam anlayışından kaynaklanan davranış kuralları bütünü. İnsanların kendisine göre yaşadıkları, kendilerine rehber aldıkları ilkeler bütünü ya da kurallar toplamı. Bir kimsenin iyi niteliklerini ifade eden tutum ve davranışlar bütünü.

Ahriman (Pers): Ah (Avesta) kökü bilinçli yaşamdan gelir; riman, evrendeki düzeni rahatsız eden, bozan, zihni bozan anlamındadır. Şeytan ruhunun dünyadaki kişileştirilmesidir. Mazda felsefesine göre, yaşam iki prensipten meydana gelir: Ahura Mazda (Işık Prensibi) ve Ahriman (Karanlık).

Yunanca “allegoria” dan Türkçeye “allegori” şeklinde geçen bu kelime, soyut ve teorik fikirlerin heykel ve resimle gösterilmesidir. Allegoriyi diğer anlatım tarzlarından ayıran özellik, onun soyut bir ideayı somut bir şeyle açıklama yöntemine dayanmasıdır. Metafor ile allegori arasında parça-bütün ilişkisi vardır. bu ilişki sebebiyle allegori, metafor silsilesi olarak da tanımlanmıştır. Allegori ve metafor, soyut fikirlerin görsel imgelerle tercümesidir. Bu işlemde amaç fikirlerin daha geniş kitlelerce anlaşılmasını sağlamaktır. Metafor ve allegori arasındaki ayrım; Metaforda dile getirilmek istenen fikir veya anlam açıkça belirtilirken, alegoride bu okuyucuya bırakılmaktadır. Sembol ve alegori ayrımı ise; sembolde, somut bir şeyden hareket edilir ve soyut bir anlama ulaşılır. Alegoride ise, sembolün izlediğinin tersi bir süreç izlenir. Genel ve soyut olandan başlar, somut ve özel olanda son bulur. Kaynak: İbn Arabi’de Sembolizm-İnsan Yayınları-Tahir Uluç Okyanus Ansiklopedik Sözlük-Pars Yayınları

Anima Mundi terimi Okült terminolojinin bir terimi olup, Dünya gezegeninin tümüyle bir canlı varlık olduğu kavramını dile getirmek üzere “Dünya canı” anlamında kullanılır. Zaten Latince’deki iki sözcükten oluşturulmuş terim de sözcük anlamıyla bu anlama gelir: dünyanın ruhu. Simyacı Basilius Valentinus’un “Dünya ölü bir vücuttan ibaret değildir” sözüyle belirttiği Anima Mundi kavramı Okültistlerin ardından Teozoflarca da kabul görmüştür. Bu kavramı kabul eden görüşe göre, insan bedeninde olduğu gibi, Anima Mundi’nin bedeninde de sinir sistemi, dolaşım sistemleri, solunum sistemi vb. mevcuttur.

Vidya (Bilgi) ile zıt anlamlıdır. Ancak cehaletten çok bilgelik eksikliği, tinsel şeylerin bilgisinin eksikliği anlamına gelmektedir.

(Os. Mütearife, Fr. Axiome) Bir gerçeği tanıtlamak için dayanılan tanılanması gerekmeyecek kadar açık ilke. Descartesçılar ve özellikle Spinoza bir geometri terimi olan “belit”i felsefeye uygulamışlardır. Örneğin Descartes, felsefesini şu belit’e dayamaktadır:

Onun özü akıldır (Bodhi): Nirvana’ya erişmek ve mükemmel bir Buddha olmak için bir enkarnasyona daha ihtiyacı olan kişidir. Manushi (yerde yaşayan) Buddhalar için kullanılır. Metafizik düşüncede Bodhisatva, Göksel Dhyani Buddhaların (özellikle Nepal’de tapılan” Merhametli Kalpliler” olarak geçen buddhalar) oğullarına verilen isimdir.

<iframe width="100%" height="371" src="//e.issuu.com/embed.html#0/32013068" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>